“Het steunen van eco design is eerder een politiek standpunt dan een economisch standpunt”.
Interview met Marie Douel
MAD ontmoet Marie Douel op de bovenste verdieping van het communicatiebureau TAVU. Studio Marie Douel, opgericht in 2019, is gespecialiseerd in tentoonstellingsscenografie en werkt samen met internationale organisaties als Centre d'innovation et de design in Grand-Hornu, Fundación Telefónica in Madrid, Musée des Arts et Métiers in Parijs en Musée d'histoire naturelle in Fribourg.
Marie Douel vat ruimte op als een verhaal. Omringd door modellen en voorbeelden praat ze over de uitdagingen van haar vak en herinnert ze ons eraan dat, hoewel alles begint met een schets, niets kan worden bereikt zonder een hecht team. Vandaag de dag bestaat Studio Marie Douel uit 3 leden, Bavo Gladiné en Lolà Mancini vervoegden zich bij het team.
In haar vierde samenwerking met MAD Brussels, creëert Studio Marie Douel het ontwerp voor de tentoonstelling Matching Seats, en Marie Douel grijpt deze gelegenheid aan om te reflecteren op haar praktijk.
Kan je ons vertellen hoe Studio Marie Douel is ontstaan, van tapijtwerk tot tentoonstellingsontwerp?
"Ik begon mijn studie in Frankrijk aan de Ecole Boulle in stoffering, waar ik leerde stoelen en gordijnen te maken met behulp van traditionele methoden. Daarna studeerde ik industrieel ontwerp aan de ECAL in Zwitserland. Na mijn studie richtte ik, mede met anderen, Hors Pistes op, een internationaal residentieprogramma. We gingen naar Burkina Faso en daarna naar Groenland. Het doel was om professionele uitwisselingen te creëren met ontwerpers, fotografen en ambachtslieden .... En we eindigden de residenties steeds met tentoonstellingen die ik samen met het team opzette. Daarna verhuisde ik naar België en ging ik aan de slag bij de ontwerpstudio van Sylvain Willenz. Het waren deze twee ervaringen die me ertoe brachten om me te specialiseren in ruimtelijke vormgeving voor de culturele sector. En 6 jaar geleden lanceerde ik Marie Douel Studio. Vandaag is het team uitgebreid met twee medewerkers: Lolà Mancini en Bavo Gladiné."
Heeft je opleiding aan de Ecole Boulle je geïnspireerd tot het ontwerpconcept voor Matching Seats?
"Aan Ecole Boulle leerde ik de ambachtelijke technieken om een stoel te ontwerpen, terwijl ik aan het ECAL de massaproductietechnieken bestudeerde om een stoel te maken. De stoelen in Matching Seats zijn noch ambachtelijk noch industrieel ontwerp, maar kunstenaarsstoelen, objecten van overtuiging. Dus heb ik alles wat ik wist over stoelontwerp gedeconstrueerd. En het was deze gedachte die mijn scenografie inspireerde: deconstructie. Ik heb de stoel stap voor stap en stukje voor stukje gedeconstrueerd om de karakteristieke elementen van de stoel terug te brengen in de ruimte. Ik speelde met de riemen en de houten onderdelen en dit creëerde de scenografie door afstand te nemen van de tentoongestelde objecten. Omdat de tentoonstelling ook over mode gaat, heb ik via de scenografie ook een visuele link gelegd naar de modeaccessoires. "
Bij welke stoel van Matching Seats pas jij?
"Ik vind de Mirror stoel van Kai Linke mooi. Ik vind hem mooi omdat hij teruggrijpt naar een archetypische plastic stoel, zo emblematisch voor het object. De stoel is geïnjecteerd in één enkel stuk en met een duidelijk gebaar."
Kan je het creatieproces van een tentoonstellingsscenografie met ons delen?
"Het maken van een tentoonstelling is net als het maken van een film: er is een heel team met heel verschillende rollen. Zodra de curator of de assistent curator - die de rol van regisseur van de film aanneemt - mij de lijst met tentoon te stellen objecten geeft, denk ik na over het overbrengen van de boodschap van de tentoonstelling naar de ruimte. Ik denk na over de materialen, de circulatie, de belichting en net als in de bioscoop werk ik samen met toneelmanagers, grafisch ontwerpers, belichtingstechnici, enz. Ik ontwerp de scenografie en om dit te doen volg ik de fasen die specifiek zijn voor binnenhuisarchitectuur en lever ik: de schets, het beknopte voorontwerp en het definitieve voorontwerp. De schets is het idee. Het beknopte voorontwerp is waar we beginnen met het plaatsen van de objecten in de ruimte en het voorstellen van het bezoekscenario met zijn circulatie en indeling en het definitieve voorontwerp tenslotte is de keuze van de materialen, de technische plannen, het budget... Dat is het echte werk!"
Welke uitdagingen kom je vaak tegen in je werk?
"In de studio maken we een duidelijk onderscheid tussen beperkingen en uitdagingen. De beperkingen van tijd en budget definiëren een kader en bepalen het project. De uitdagingen daarentegen zijn vaak menselijk en politiek getint. De eerste uitdaging die ik tegenkom is de onzichtbaarheid of het gebrek aan kennis van de technische beroepen die essentieel zijn voor de culturele omgeving. Het definiëren van de rol van elke persoon die betrokken is bij een project garandeert de kwaliteit van een tentoonstelling. Ik ga me bijvoorbeeld niet bezighouden met het kiezen van de objecten die tentoongesteld worden; dat is de rol van de curator. Als scenograaf ga ik me bezighouden met de ruimte, de circulatie en de ophangdetails. De tweede uitdaging waar ik voor sta heeft te maken met het begrip eco-design, oftewel creëren met wat je hebt. Er is een hardnekkige misvatting dat hergebruik goedkoper is. De clausules in aanbestedingen suggereren dat bestaande materialen moeten worden hergebruikt en gerecycled, zonder dat daarvoor het benodigde budget wordt vrijgemaakt. Het is belangrijk om te beseffen dat ecodesign tijd en geld kost. Het steunen van ecodesign is eerder een politieke dan een economische zet."
Heb je enig advies of formidabele vaardigheden die je kunt delen met toekomstige decorontwerpers?
"Ik denk dat het beste advies dat ik kan geven is om te onthouden dat iedereen een rol heeft. En ook om jezelf te omringen met mensen. Met mensen die luisteren en reageren. Want dingen gaan nooit volgens plan! Zodra je begint met studeren, wees nieuwsgierig en ga kijken bij de andere opleidingen en ambachten, ontmoet studenten die fotograaf, grafisch ontwerper of typograaf zijn en werk dan met hen samen. Dat is wat er met mij gebeurde tijdens mijn studie, ik had het geluk om veel mensen van verschillende afdelingen en opleidingen te ontmoeten, met wie ik nu nog steeds samenwerk."
